همه چیز درباره جشن دیوالی هند + زمان برگزاری

جشن دیوالی، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جشن‌های هندوها در هند و سراسر جهان است که به عنوان «جشن نورها» شناخته می‌شود. این جشن نماد پیروزی نور بر تاریکی، خیر بر شر و دانش بر جهل است و معمولاً در اواخر اکتبر یا اوایل نوامبر برگزار می‌شود. مردم در این روز خانه‌های خود را با چراغ‌های روغنی (دییا)، شمع و فانوس تزئین می‌کنند. آتش‌بازی، توزیع شیرینی، پوشیدن لباس‌های نو و انجام عبادت‌های سنتی بخش مهمی از مراسم دیوالی است.

در این جشن، الهه لاکشمی، خدای ثروت و خوشبختی، مورد ستایش قرار می‌گیرد و مردم برای رفاه و برکت دعا می‌کنند. دیوالی نه‌تنها یک جشن مذهبی بلکه فرصتی برای دورهمی خانوادگی، خریدهای بزرگ و نوسازی خانه‌هاست. این جشن در میان غیرهندوها و در کشورهایی مانند نپال، سریلانکا، مالزی و حتی در جوامع مهاجر در اروپا و آمریکا نیز برگزار می‌شود. دیوالی بازتابی از فرهنگ غنی هند و روح شادی و امید در میان مردم است.

بیشتر بخوانید:

راهنمای سفر به هند

معنی دیوالی چیست؟

کلمه «دیوالی» یا «Deepavali» از زبان سانسکریت گرفته شده و به معنای “رشته یا ردیف چراغ‌ها” است (deepa = چراغ، avali = ردیف). این نام به رسم روشن‌کردن ردیف چراغ‌های خاکی (دییا) در منازل و خیابان‌ها اشاره دارد که نمادی از نور بر تاریکی، دانش بر جهل و خیر بر شر محسوب می‌شود. جشن دیوالی همچنین آغاز نوینی را نمادین می‌کند – شروع سال نو هندوها و پاک‌سازی ذهنی و معنوی برای ورود به دوره‌ای پر از امید و برکت.

دیوالی در اسطوره‌ها و تاریخ هند

از نظر اسطوره‌شناسی، جشن دیوالی براساس داستان‌های سرشار از آموزه‌های مذهبی و عرفانی شکل گرفته است. در شمال هند، اصلی‌ترین روایت، بازگشت پرنس رام، سیتا و لاکشمان به آیودهیا پس از ۱۴ سال تبعید و شکست رَوانا است؛ رویدادی که با نورافشانی و روشنایی خیابان‌ها جشن گرفته می‌شود. در جنوب هند، روایت دیگر جشن، مربوط به پیروزی کریشنا بر شیطان ناراکاسورا است که آزادی را برای مردم به ارمغان آورد.

همچنین افسانه چرخش اقیانوس که در آن الهه لیکشمی از اقیانوس شیر ظهور می‌یابد و به عنوان نمادی از ثروت و برکت مورد پرستش قرار می‌گیرد نیز با دیوالی مرتبط است. در برخی جوامع هندو، جشن دیوالی به عنوان سالگرد نیروانا یا روشن‌خویی، مانند نیروانا مهاویرا برای جینی‌ها و آزادی گورو گرُه‌گوبیند جی برای سیک‌ها نیز گرامی داشته می‌شود.

در نتیجه، جشن دیوالی ترکیبی از فرهنگ، نور، ایثار و پیروزی‌های اسطوره‌ای است که در طول قرن‌ها به یکی از مهم‌ترین جشن‌های هند تبدیل شده.

تاریخ جشن دیوالی

جشن دیوالی معمولاً در ماه اکتبر یا نوامبر میلادی برگزار می‌شود و زمان آن بر اساس تقویم قمری هندوها تعیین می‌گردد. این جشن پنج روزه است و مهم‌ترین روز آن، شب آمواسیا (شب تاریک ماه نو) در ماه کارتیکا است. در سال ۲۰۲۵، دیوالی احتمالاً در تاریخ ۲۱ اکتبر برگزار خواهد شد، اما ممکن است بسته به موقعیت جغرافیایی و محاسبه تقویم، کمی تغییر کند.

مردم پیش از جشن خانه‌های خود را تمیز و تزیین می‌کنند و خریدهای جدید انجام می‌دهند تا با شروع دیوالی، آماده‌ی استقبال از برکت و نور شوند. در این ایام، خیابان‌ها، خانه‌ها و معابد با هزاران چراغ و فانوس روشن می‌شود که نماد پیروزی نور بر تاریکی است.

دیوالی در کجا و توسط چه کسانی جشن گرفته می‌شود؟

جشن دیوالی نه‌تنها در سراسر کشور هند، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان که جمعیت قابل‌توجهی از هندوها، جینی‌ها، سیک‌ها و حتی بودایی‌ها دارند نیز برگزار می‌شود. در هند، این جشن در تمامی ایالت‌ها با تفاوت‌های فرهنگی و محلی گوناگون برگزار می‌شود، اما در ایالت‌هایی مانند اوتار پرادش، ماهاراشترا، گجرات و تامیل نادو با شکوه بیشتری دیده می‌شود.

هندوها این جشن را به افتخار بازگشت رام و سیتا جشن می‌گیرند، جینی‌ها آن را سالگرد نیروانای مهاویرا می‌دانند، و سیک‌ها نیز آن را با آزادی گورو گوبیند سینگ مرتبط می‌دانند. در کشورهایی مانند نپال، سریلانکا، مالزی، سنگاپور، فیجی، موریس، انگلستان، ایالات متحده و کانادا نیز جوامع مهاجر این جشن را با شور خاصی برگزار می‌کنند.

در این مناطق، جشن‌ها همراه با مراسم مذهبی، نمایش‌های فرهنگی، بازارهای دیوالی، آتش‌بازی و تزیینات خیابانی برگزار می‌شود. حتی در برخی کشورها، دیوالی به عنوان یک تعطیلی رسمی مذهبی به رسمیت شناخته شده است.

بیشتر بخوانید:

جاهای دیدنی بنتوتا سریلانکا

 دیوالی و رسوم پنج روزه اش

روز اول دیوالی – Dhanteras

اولین روز جشن دیوالی به نام "دهان‌ترس" شناخته می‌شود و نماد آغاز شگون این جشن است. در این روز مردم وسایل فلزی گرانبها مانند طلا، نقره یا ظروف نو خریداری می‌کنند، زیرا این کار نشانه‌ای از ثروت و خوشبختی است. خانه‌ها تمیز و تزیین می‌شوند تا برای ورود الهه لاکشمی، الهه ثروت، آماده باشند. همچنین بسیاری از مردم در این روز برای سلامت و رفاه خانواده دعا می‌کنند. دهان‌ترس آغازگر فضای معنوی و اقتصادی مثبت برای کل جشن است.

روز دوم دیوالی – Naraka Chaturdashi یا Choti Diwali

این روز به یاد شکست ناراکاسورا، دیو تاریکی، توسط لرد کریشنا جشن گرفته می‌شود. مردم صبح زود حمام روغن می‌گیرند، لباس‌های نو می‌پوشند و خانه‌هایشان را با رنگ و طرح‌های رنگی سنتی (رانگولی) تزیین می‌کنند. همچنین، شمع‌ها و چراغ‌های روغنی روشن می‌شود و خانواده‌ها به استقبال از روز اصلی دیوالی می‌روند. این روز به نام "چوتی دیوالی" نیز شناخته می‌شود و شور و حال زیادی دارد. هدف آن پاک‌سازی روح و جسم پیش از ورود به روز مقدس دیوالی است.

روز سوم دیوالی – Lakshmi Puja (روز اصلی دیوالی)

روز سوم، مهم‌ترین روز جشن دیوالی است و به نام "لاکْشمی پوجا" شناخته می‌شود. در این روز، مردم با روشن کردن هزاران چراغ و شمع، الهه لاکشمی را برای برکت، رفاه و ثروت می‌ستایند. خانه‌ها با فانوس، دییا، گل و طرح‌های رنگی تزئین می‌شوند و آتش‌بازی برگزار می‌شود. مردم با لباس‌های سنتی نو در مراسم دعا شرکت می‌کنند و هدایا و شیرینی‌ها را با خانواده و دوستان به اشتراک می‌گذارند. این شب نماد پیروزی نور بر تاریکی و امید بر ناامیدی است.

روز چهارم دیوالی – Govardhan Puja یا Padwa

روز چهارم به مناسبت احترام به خدای کریشنا و داستان بالا بردن کوه گووردان جشن گرفته می‌شود. در بسیاری از مناطق هند، مردم غذاهای متنوع گیاهی را به نشانه سپاسگزاری از طبیعت تهیه می‌کنند. در برخی مناطق این روز به نام "Padwa" شناخته می‌شود و نماد رابطه عاشقانه و محبت‌آمیز بین همسران است. شوهران در این روز به همسرانشان هدیه می‌دهند و محبت خود را ابراز می‌کنند. این روز نشان‌دهنده پیوند خانوادگی، سپاس از نعمت‌های طبیعی و تعهد در روابط است.

روز پنجم دیوالی – Bhai Dooj

روز پایانی دیوالی به نام "بهای دوج" به احترام رابطه خواهر و برادر جشن گرفته می‌شود. در این روز، خواهران برای سلامت، طول عمر و موفقیت برادرانشان دعا می‌کنند و در مقابل، برادران نیز به خواهران خود هدیه می‌دهند. این مراسم با غذاهای خانگی، هدیه و محبت‌های خانوادگی همراه است. بهای دوج به تعمیق پیوندهای خانوادگی و احترام به ارزش خانواده اختصاص دارد. این روز با آرامش و صمیمیت، جشن دیوالی را به پایان می‌رساند.

بیشتر بخوانید:

دانستنی‌های تاج محل

 فانوس‌ها (Diya) در این مراسم نماد چیست؟

فانوس‌های سنتی هند که به آن‌ها "دییا" (Diya) گفته می‌شود، یکی از نمادهای اصلی جشن دیوالی هستند و معنا و مفهومی عمیق در فرهنگ هندی دارند. دییاها معمولاً از گل رس ساخته می‌شوند و با روغن و فتیله روشن می‌شوند تا نوری ملایم و گرم ایجاد کنند. این نور نماد پیروزی روشنایی بر تاریکی، خیر بر شر و دانش بر جهل است. در باور هندوها، روشن‌کردن دییاها در شب دیوالی باعث دفع انرژی‌های منفی و جذب برکت و آرامش در خانه می‌شود.

همچنین، نور این فانوس‌ها راه را برای ورود الهه لاکشمی به خانه هموار می‌کند، چرا که او الهه ثروت و خوشبختی است. در طول دیوالی، هزاران دییا در خانه‌ها، معابد و خیابان‌ها روشن می‌شوند و منظره‌ای باشکوه از نور و امید را به وجود می‌آورند. دییاها نه‌تنها جلوه‌ای زیبایی‌شناسانه دارند، بلکه حامل پیام معنوی جشن دیوالی نیز هستند. این فانوس‌ها نشان‌دهنده آغاز نو، پاک‌سازی درون و استقبال از روزهای بهتر هستند.

شرکت در جشن دیوالی با رامان گشت

اگر قصد دارید در جشن رنگارنگ و باشکوه دیوالی شرکت کنید، تور هند آژانس مسافرتی رامان گشت گزینه‌ای ایده‌آل برای شماست. این آژانس با برنامه‌ریزی دقیق و حرفه‌ای، امکان شرکت در جشن دیوالی را در شهرهای مهمی مانند دهلی، آگرا، جیپور یا بنارس فراهم می‌کند. در این تور، شما علاوه بر حضور در مراسم سنتی دیوالی، از بازارهای محلی، آتش‌بازی‌ها، غذاهای سنتی و مراسم مذهبی نیز بازدید خواهید کرد.

رامان گشت با ارائه اقامت در هتل‌های معتبر، راهنمای فارسی‌زبان و برنامه‌های متنوع فرهنگی، سفری به‌یادماندنی را تضمین می‌کند. همچنین زمان‌بندی این تورها مطابق با تقویم جشن دیوالی تنظیم شده تا با فرهنگ هند بطور کامل آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر و رزرو، می‌توانید با کارشناسان تور رامان گشت تماس بگیرید.